JOHA

In de Franse tijd deed Ds. Thomas Joha van Reitsum van zich spreken. Hoewel het grootste deel van de Friese predikanten tot de oranje-gezinden werd gerekend, hebben de meeste toch tenslotte lijdelijk zich onder het vreemde bewind geschikt. Ook waren er voorgangers, zoals ds.Joha , die hun vreugde over de omwenteling niet onder stoelen of banken staken en een vooraanstaande plaats innamen op politiek terrein. Door middel van een publicatie op 20 februari 1795, ondertekend door de burger Thomas Joha de Reitsumer dominee in zijn kwaliteit van voorzitter der “Provisionele Representanten van het Volk in Friesland”, werd het volk kennis gegeven dat het erfstadhouderschap “gecasseerd, geannuleerd en vernietigd” is. In 1787 zijn veel patriotten (Frans gezindten),na de mislukte opstand in Franeker, gevlucht naar Bremen in Duitsland en Duinkerken. Velen van hen keerden in 1795 weer terug zo ook jonker Sicco Douwe van Aylva, een telg uit het roemruchte geslacht dat eeuwen lang het Grietmanschap in West-Dongeradeel had bekleed.

Sicco Douwe van Aylva was ongehuwd woonde op Hania-State wat even ten zuiden van Holwerd stond. Hij was bevriend met ds.Joha deze heeft hem in Bremen opgezocht samen troffen zij een regeling waarbij de eigendommen van de jonker overgingen naar diens zuster freule Elisabeth Anna. Uit de opbrengst van de huren moest zij broer Sicco onderhouden en zijn schulden saneren. Tot zaakwaarnemer van de freule werd ds. Joha benoemd. In juli 1791 komt de ongehuwde freule te overlijden en wordt ds. Joha van zaakwaarnemer erfgenaam. Tot de inboedel behoorde niet alleen Hania-State maar ook nog een huis in Leeuwarden. Joha voelde zelf dat hij de erfenis van zijn vriend Sicco moest bewaren, tot deze terugkwam, maar zag er tegen op om het comfort, dat hij op deze wijze genoten had afstand te doen. Zo ontstond er een verwijdering tussen de twee vrienden, die in een jarenlange pennenstrijd uiting vond en een tijdlang heel Friesland beroerd heeft. Met zijn vroegere vriend werd 11 april 1801 per advertentie in de Leeuwarder Courant vrede gesloten. Als afgevaardigde van Friesland naar de Staten Generaal ging ds.Joha naar Den Haag. hij werd de voorman van de federalistische stroming. Zijn verblijf in Den Haag was van korte duur de unitaristen verjoegen hem naar Groningen in 1798 keerde Joha in Reitsum terug. Zijn rol in de politiek was uitgespeeld hij kon zich weer bezig houden met het ambt van predikant en met andere zakelijke activiteiten.  Ds. Joha heeft in Reitsum veel land aangekocht zijn dochter Maria Thomas is getrouwd met Pieter Aukes die in 1812 de naam Joha aannam en landbouwer, diaken en loco-maire(burgemeester)was te Lichtaard.

bron: de flieterpen.nl